Τανχόιζερ

(Tannhäuser, περίπου 1200 – περίπου 1270). Γερμανός ποιητής από οικογένεια ευγενών, πιθανότατα βαυαρική. Ίσως πήρε μέρος στη Σταυροφορία που οργάνωσε ο Φρειδερίκος Β’· έζησε αρκετό καιρό στη Βιέννη, στην αυλή του Φρειδερίκου του Πολεμοχαρή. Τα θέματα του Μίνεζανγκ και της αγροτικής ποίησης συναντώνται στους στίχους του δίνοντας κάποτε την εντύπωση παρωδίας, ενώ τα χορευτικά τραγούδια του Tanzlieder έχουν τολμηρούς και ειρωνικούς τόνους: στην ποίησή του, που δεν έχει καθόλου θρησκευτικό χαρακτήρα, αναμειγνύονται συνεχώς η ιστορία, ο θρύλος και η πολυμάθεια. Ακόμα και από το Kreuzfahrtlied (τραγούδι της σταυροφορίας) λείπει το θρησκευτικό στοιχείο. Ήδη από τα τέλη του 13ου αι. η φυσιογνωμία του έγινε το κέντρο μιας λαϊκής σάγας από την οποία γεννήθηκε ένα περίφημο Volkslied (λαϊκό τραγούδι), στο οποίο περιγράφονταν οι περιπέτειες του T., που τον τραβούσε το Βουνό της Αφροδίτης, βασίλειο του έρωτα: αφού προσπάθησε να σωθεί από τα μάγια της Αφροδίτης με ένα προσκύνημα στη Ρώμη, όπου όμως δεν πέτυχε τη συγνώμη του πάπα, ο Τ. ξαναγύρισε στο ευγενικό παιχνίδι του έρωτα και στη ζωή της απώλειας. Το θέμα χρησιμοποίησαν ο Χανς Ζαξ, ο Μπραντ και ιδίως οι ρομαντικοί. Ο Άρνιμ και ο φον Μπρεντάνο περιέλαβαν το Volkslied στο Des knaben Wunderhorn και οι αδελφοί Γκριμ στις Deutsche Sagen. Ο Τικ έβγαλε από αυτό, το θέμα μιας νουβέλας και ο Χάινε παραποίησε με σατιρικό πνεύμα τον μύθο. Τελικά, τη θρυλική φυσιογνωμία του Τ. την έδωσε ο Βάγκνερ στο ομώνυμο μελόδραμά του. Ο Τανχόιζερ, σε μεσαιωνική μικρογραφία, που βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη της Χαϊδελβέργης.